Grała w nas gra (jesteśmy nie w tym otworze i nie da się zawrócić)

Wyszła antologia Grała w nas gra. Do przeczytania TUTEJ W środku wiersze roczników osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych. Zebrał do kupy Rafał Różewicz. 

O ile dobrze rozumiem, prowadząc 2miesięcznik. Pismo ludzi przełomowych, Rafał Różewicz szukał w nas pokoleniowości, miejsc wspólnych jakichś. I przyglądałem się temu z sympatią, bo odkąd patrzę na proces historycznoliteracki, powiedzmy, od środka, chciałem, żeby ktoś go uporządkował, ponazywał. A z drugiej strony przyglądałem się z dystansem, bo, właśnie, odkąd na ten proces patrzę, mam wrażenie polifonii, w której nie da się znaleźć wspólnych mianowników. 

Antologia Grała w nas gra powstawała ruski rok chyba i dumał ja już, co tak długo może trwać, a to, okazuje się, trwało wyciąganie wspólnego mianownika. Bo Grała w nas gra jest ważna nie tyle jako książka z wierszami, ale jako zjawisko pokazujące pewną wspólnotę doświadczeń, jest pierwszą, na moje oko, udaną próbą nazwania tego pokolenia. 

Wspólnym mianownikiem wyciągniętym i pokazanym w tej książce jest rozczarowanie. Bo tak na dobrą sprawę to właśnie ono jest czymś, co spaja wiersze pisane różnymi językami poetyckimi i z różnych pozycji. Rozczarowanie jest naszym przeżyciem pokoleniowym i  Grała w nas gra nazywa wreszcie ten stan. 

Przy czym mówienie o rocznikach 80. i 90. jako o przełomowych dalej wydaje mi się tyleż chwytliwe, co nieprecyzyjne. Przełom nie był ważny, wybory i całe to wszystko działo się gdzieś w telewizorze, życie było gdzie indziej. Natomiast ukształtowały nas czasy po przełomie, ich popkultura. A ten był, paradoksalnie, optymistyczny. Był kryzys, była bida z nędzą, bezrobocie i tak dalej, ale my byliśmy pokoleniem przygotowanym na sukces. Wygrzebaliśmy się z środkowoeuropejskiego socjalizmu i wiadomo było, że w końcu dotrzemy do Zachodu i będzie dobrze. A w każdym razie jakoś to będzie, co do tego wszyscy dorośli prawie się pi razy oko zgadzali - w latach dziewięćdziesiątych poza jakimiś komicznymi prawicowymi partyjkami wierzyli w to wszyscy. Chodziliśmy na angielski, bo z angielskim to ho, ho, wiadomo. Jako pierwsza generacja poszliśmy masowo na studia, bo po studiach to, ho, ho, jeszcze bardziej wiadomo. Widzieliśmy, że, generalnie, nasi dziadkowie i rodzice skorzystali z awansu społecznego w PRL, nasi starsi bracia i koledzy z roczników 60. i 70. łapali dobre fuchy, wyjeżdżali, przyjeżdżali, przywozili prawie nie bite zachodnie samochody. Nie było powodów, żeby przypuszczać, że nam nie będzie lepiej. 

Wiadomka, lata 90. to czasy dresiarni i skinów też. Ale nikt nie przypuszczał, że gdy będziemy już dorośli i z kredytami regularny, normalny dres będzie wiceministrem sprawiedliwości, a rasowo czysta Europa będzie ideałem oficjalnie wyznawanym przez rząd. To, co było jakimś patologicznym folklorem najntisów, jest mejsntrimem. 

No właśnie, dochodzimy w ten sposób do współczesności. Studia, jak wiadomo, dały nam mnóstwo wiedzy i (bardzo często) samoświadomość, ale nie stabilizację. Kto się nie załapał na podział tortu w latach 90., ten jest w czarnej dupie. Świat stał dla nas otworem, ale to nie jest ten otwór, o którym myśleliśmy. 

Wiadomka, nie da się porównać sytuacji wsi popegeerowskiej w pierwszej połowie lat 90. do miasteczka studenckiego z drugiej dekady XXI wieku. Ale różnica leży w patrzeniu na przyszłość i wyobrażaniu sobie przyszłości. Wychowywaliśmy się w kryzysie, przygotowywaliśmy się na życie w zachodnim społeczeństwie dobrobytu, żyjemy w zachodnim społeczeństwie dobrobytu, przygotowujemy się do kryzysu i katastrofy, której nie umiemy sobie nawet wyobrazić. 

To my w ostatnich zdaniach wzięło mi się z Grała w nas gra. Dzięki, Rafał. Dzięki współtowarzysze podróży.