Piździernik, czyli Mio, mój Mio

15 października się zbliża. Data rozpoczęcia akcji ,,Mio, mój Mio''. W ogóle Astrid Lindgren kochamy za całokształt, ale za wracające w Mio, mój Mio zdanie jedno szczególności.

,,Gdyby choć ciemność nie była taka straszna - szepnął Jum-Jum - Gdyby rycerz Kato nie był taki okrutny, a my tacy mali i samotni". Ono sobie wraca przez najstraszniejszą część książki i wywołuje ciary i łzy. Lindgren i w ogóle Skandynawów kochamy za traktowanie dzieci serio. Lindgren nie zastanawia się, czy rycerz Kato i przerażeni Mio i Jum-Jum nie będą się śnić dzieciom po nocach. Bierze dziecięcego czytelnika pod rękę i schodzi z nim na samo dno ludzkiej kondycji, do największej  marności człowieczej. Namawia go na krok, na który wielu dorosłych czytelników przez całe swoje czytelnicze życie się nie odważy.

I tak jest u niej zawsze. Owszem, w Mio, mój Mio czy Braciach Lwie Serce są radosne, fantastyczne krainy, cuda-niewidy i pełno radości, ale ta radość jest podszyta śmiercią i przerażeniem. Astrid Lindgren nie pisała książek dla dzieci, tworzyła kompletne dzieła sztuki, oddające ludzkie doświadczenie w jego zróżnicowaniu i pełni.

Tak sobie o tym myślę, w kontekście wcześniejszego myślenia o komentarzu Małgorzaty Kalicińskiej do nagrody Nike. Obśmiały Kalicińską lyterackie internety i poniekąd słusznie, bo pisarz komentujący tekst, którego nie czytał w sytuacji innej niż egzamin z historii literatury podcina gałąź, na której siedzi.

Ale zaraz zaraz. Pisze Kalicińska, narzekając na smuty w Najkaczu ,,Dzisiaj jestem dojrzałą chryzantemą (azjatyckie określenie dojrzałych kobiet, które jeszcze żyją pełnia życia) i wiem jak bardzo wielobarwne jest życie i jak wiele z jego barw zależy od nas samych. Dlatego nie fascynuje mnie już ZŁO samo w sobie, bardziej urzeka dobro, stale zachwyca piękno i dziwi fakt, że stało się (i dobro i piękno i harmonia) takie… demode!". Stawiając tezę, że to piękno, dobro i harmonia powinno sobie siedzieć w literaturze. I w sumie, myślę, kobitka ma rację. Co stwierdzam, chociaż nie jestem dojrzałą chryzantemą (hihi). 

Ale, ale. Ni ma dobra i piękna bez trzeciej osoby trójcy - prawdy. I kiedy przelatuję w pamięci całą literaturę niosącą nadzieję i takie tam, to zawsze fascynacja życiem jest podszyta śmiercią, radość rozpaczą, chujnia grzybnią i w ogóle. Lindgren. Muminki. Ba, nawet Musierowicz teoretycznie pensjonarska i naiwna zanurza swoich bohaterów i ich świat w świecie strasznym. Wychodzi na to, że nie da się cieszyć inaczej niż na smutno chociaż trochę, jeżeli do cieszenia się podejść serio, niestety.