List do młodzieży z Orzysza (otwarty nad czajnikiem)

Droga Młodzieży, 

przede wszystkim dzięki wielkie, że wysiedzieliście ze mną godzinę. Stosunkowo mało się wiercąc, stosunkowo dużo pytając, słuchając i rozumiejąc. Miło jest podbudować sobie wiarę w ludzkość od czasu do czasu. Tym bardziej, że po powrocie stwierdziłem, że ktoś mi z łąki zarąbał łańcuch do pasania konia. 

Ale jako żem z wykształcenia nauczyciel-polonista i pedagog skończony, mam po naszym spotkaniu lekkiego kaca moralnego. Moje opowieści o czytaniu pod ławką na matematyce mogły w Was, droga młodzieży wytworzyć mylne przekonanie, że matematyka i w ogóle ścisłe przedmioty są be. Tzn.prawdopodobieństwo, że do Waszej kariery matematycznej trumny gwóźdź wbiłem ostatni jest znikome, ale jednak żeby spać spokojnie napiszę, co muszę.

Otóż: przedmioty ścisłe są fajne i ważne. Dobrze, że ludzie projektują dzięki nim mosty, które się nie zawalają, bo fajnie jest stać potem na takim moście i patrzeć w dół na rzekę. Albo fajnie, że dzięki prawom fizyki i innych takich samoloty częściej nie spadają niż spadają, bo zdecydowanie lepiej pokazywać dziecku na niebie jakiś latajłok bajeczny niż musieć szybko przełączać wiadomości, bo worki czarne z blach pogiętych właśnie wynoszą. I mi jako wierszoklecie w niczym nie uwłacza to, że odróżniam jednostkę astronomiczną od roku świetlnego, a wat od oma, a te dwa z kolei od dżula. Choć bez bicia przyznaję, że poza naprawieniem gniazdka scyzorykiem na studiach w mieszkaniu wiedzy tej nie użyłem chyba nigdy.

Inna sprawa, że inżynierowi od betonu nie zaszkodziłaby umiejętność twórczej interpretacji Sonetów krymskich. Tymczasem cały system edukacji, zwłaszcza wyższej, zmierza ku temu, żeby w inżynierach od betonu i w Was, droga młodzieży, wytworzyć przekonanie, że umiejętność ta jest nie tylko zbędna, ale z natury swojej gówno warta. 

Tu już nie chodzi o wyrabianie w Was, droga Młodzieży, piórami dziennikarskimi i nie tylko, przeświadczenia, że po filologii klasycznej czy etnologii nie znajdziecie pracy (co najmniej jakby w studiowaniu o jakąś pracę chodziło), ale o działania całego systemu. Nie możecie już studiować bezpłatnie dwóch kierunków. Niby drobiazg, ale uderza głównie w kierunki humanistyczne - do tej pory to właśnie one były wybierane jako drugie kierunki studiów. 

A jak już jakiś kierunek humanistyczny studiować będziecie, to zmierzycie się z bidą i nędzą na uczelni. Kasa na badania, owszem, jest, ale raczej na takie, które będzie się dało  w możliwej do przewidzenia przyszłości ometkować i sprzedać ludziom za kasę jeszcze grubszą. Nie, droga Młodzieży, badania nad pastorałkami poleskimi się do takich badań nie zaliczają. 

Patrzymy sobie, jak przekonanie kretynów wszelkich epok, że ważne jest tylko to, co daje się zeżreć, zostało podniesione do rangi rozwiązania systemowego. 

Tymczasem, wybacz, droga Młodzieży, że użyję patosu, ale raz na kwartał wypada, bez nauk humanistycznych, czyli myślenia o człowieku i sprawach ciemnych i jasnych jego ojczyzna nasza kochana i reszta świata zginą jak lapis w dupie. Bo wiadomo, postęp jest bardzo fajny, ale jednak dobrze jest, gdy obok niziniera, co rozszczepia atom jest jakiś czarnowidz, któremu przyjdzie do głowy, że ktoś może za tegoż atomu pomocą spopielać ludzi tysiącami. A humaniści to czarnowidze urodzeni, bo znajomość natury ludzkiej do czarnowidztwa predysponuje jak nic. 

I tak, można tym humanistycznym kierunkom obcinać dotacje, można wszystkie te pisaniny uznawać za zbędne lekkoduchowe zabawy, ale trzeba sobie jednocześnie wtedy naszykować gruby, sękaty kij. Bo bez tej kulturowej pazłotki znajdujemy się w punkcie, w którym czterech osiłków przegada każdego jednego filozofa, a rację zawsze mają ci, co w odpowiednio dużej kupie odpowiednio raźno maszerują. Dał nam przykład Stanisław Ignacy, jak się w takich razach zachowywać.  

Tedy też, droga Młodzieży, uczcie się matematyki, ale i wierszydeł nie zaniedbujcie. 

A w ludzkość jednak można trochę wierzyć, bo ten łańcuch, co mi go niby ukradli, to moja żona dzisiaj znalazła. Był tam, gdzie go zostawiłem, tylko wzrok na czytaniu straciwszy skubańca nie zauważyłem w trawie.