poniedziałek, 1 września 2014

Przeżegnanie z przykucem a sprawa etnograficzna.

A kiedy byłem młody, to się martwiłem, że jak wymrą już wszystkie gwary, to dialektolodzy poumierają z głodu. Jak byłem młody, to byłe głupi, bo jak trochę podrosłem, to się dowiedziałem, że od początku istnienia dialektologii jako nauki wszyscy dialektolodzy wieszczyli rychły koniec gwar. I tak już ponad sto lat, panie dzieju.
I tak samo z rytuałami i obrzędami ludowymi. Na miejsce wymarłych pojawiają się nowe, sam widziałem. A widziałem, bo docieram tam, gdzie normalna etnografia nie dociera. Na stadiony, mianowicie.
Na boiskach ciekawą rzecz wypatrzyłem. Piłkarze, zanim wybiegną kopać przeważnie piłkę, robią znak krzyża. I nie byłoby w tym nic dziwnego, gdyby nie to, że robią to specyficznie bardzo. Przed przeżegnaniem robią taki przykuc, końcami palców prawej ręki dotykają trawy na boisku (ale już za linią autu!) i wtedy dopiero standardowe przeżegnanie następuje. Sens gestu jest prosty - przed sytuacją, w której człowiek będzie potrzebował pomocy sił wyższych, dotyka symbolicznie wytyczonej przestrzeni, na której pomoc ta będzie mu potrzebna i przez ten dotyk łączy tę przestrzeń ze sferą przynależną do owych sił wyższych.
To, że człowiek w sytuacji dużej zależności od czynników losowych tworzy magiczne rytuały, to nic nowego. To, że do zabiegów magicznych używa się elementów sfery sacrum, to też nic nowego. To, że za 20 lat ludzie będą pisać magisterki z zabiegów magicznych piłkarzy lasowiackich początku XXI wieku  - to jest jakaś tam nowina.

O rytuałach mówiłem już etnografom zawodowym i żaden mi nie powiedział, żem durny, więc coś jest na rzeczy.
Albo etnografy to po prostu taktowne i kulturalne ludzie.

4 komentarze:

  1. pięknie napisane, uważam że to jest temat do badań!

    OdpowiedzUsuń
  2. Można też wykonać badania porównawcze synchroniczne: np. magiczne zachowania piłkarzy lasowiackich a kaszubskich, oraz diachroniczne: magiczne zachowania piłkarzy lasowiackich na przestrzeni wieków:)))))

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Magia kontaktowa na boiskach - próba syntezy zabiegów magicznych piłkarzy IV ligi okręgu dębickiego w pierwszej połowie XXI wieku, etc. etc. Możliwości jest miliard

      Usuń