Antropologia Jezycjady

Czort z Najkaczem, czort z Kościelskimi. Jestem infantylnym prostakiem, nie boję się do tego przyznać i prawdopodobnie nic mnie tak literacko tej jesieni nie ruszy, jak nowy tom Jezycjady.
Po tym bolesnym comming oucie czas na dopisanie do tego jakiejś pseudointelektualnej ideologii. Bo McDusia to nie jest zwyczajny tom Jeżycjady. To jest mroczny i dekadencki tom Jeżycjady, przez to zostawiający czytelnika z pewnym ciężarem na sercu. Nie idzie nawet o to, że dominantą utworu jest śmierć profesora Dmuchawca i że motyw śmierci pojawia się jeszcze ze dwa razy w tomie. Idzie o załamanie pewnej jeżycjadowej antropologii.
                   W Jeżycjadzie chodziło bowiem zawsze o antropologie, perypetie miłosne całego batalionu krewnych i znajomych Borejków miały być tylko fabularnym kręgosłupem, na którym siedziała sobie cała wizja świata, człowieka i zbawienia. Antropologia Jeżycjady jest w zasadzie pelagiańska, zbawienie jest dostępne dla każdego, w dodatku zbawienie nie jest do osiągnięcia specjalnie trudne. Wszyscy są otwarci w różnym stopniu na zbawcze siły, jakkolwiek w Jeżycjadzie pojmowane. To wyróżniało zawsze cykl na tle całej popkultury, która jest zasadniczo manichejska [tu długa dygresja nr 1 - u takiego Tolkiena na przykład świat jest czysto manichejski i to w sposób dość paskudny. o ile możliwe jest przejście między dobrem a złem, o tyle w drugą stronę - praktycznie nie. U Tolkiena zło nie jest zbawiane, a niszczone, dlatego tego starego nudziarza dało się przenieść na ekrany i zapędzić przed nie tłumy. Musierowiczowej zekranizować się nie da, nie tyle ze względu na wielowątkowość, co manichejskość kultury masowej (tu długa dygresja numer 2 - nawet Wojciech Wencel recenzując programy telewizyjne dla Gościa Niedzielnego jest manichejczykiem. Jak w filmie bzykają się bez celu i sensu, film jest zawsze be, jak się bez sensu i celu zabijają, jest spoko. Wencel jako poeta może i katolickim poetą jest, ale recenzentem telewizyjnym jest manichejskim)].
                 W McDusi jeżycjadowa antropologia się, jak mówiłem,  załamuje. Gabrysia stwierdza, że są ludzie, dla których nie ma nadziei, a są nawet ludzie, których pozostaje się tylko bać. Co prawda Ignacy Grzegorz dochodzi na końcu do wniosków czysto jeżycjadowych - że ruch ku dobru jest możliwy w każdym wypadku. Ale nie wiadomo, czy Ignacy Grzegorz nie jest na początku drogi, którą w tomie kończy Gabrysia. Ku takiej interpretacji skłania pojawienie się w tomie postaci niezbawialnej, ukształtowanej niezgodnie z dotychczasową jeżycjadową antropologią, zgodnie z którą dusza ludzka naturalnie ciąży ku dobru, a zbawienie jest dla niej dostępne.
                   Jeżeli Musierowicz kapituluje, wiedz, że coś się dzieje.