Polska inżynierska, czyli co boli krowę?

Jak Polska długa i szeroka internety i gazety piszo, a wujowie na imieninach mówio, że humanistyczne studia nie gwarantują pracy, a raczej coś wręcz przeciwnego. Eureka, alleluja, prawie 20 lat z tym zeszło, ale się udało, lud nadwiślański ogarnął, że łacińskie końcówki wkuwa się nie po to, żeby kipnąć na zawał po kokainie wciągniętej na własnym wypasionym jachcie, tylko w suterenie na suchoty.

Bardziej niepokoi mnie wynikająca z tego epokowego zaiste odkrycia deprecjacja studiów humanistycznych i humanistyki jako takiej. Dokładniej, stojące za nią przekonanie, że wiedza ma się przekładać na zysk, najlepiej jak najbardziej wymierny i jak najbardziej natychmiastowy. Przekonanie to jest sprzeczne z pierwotną ideą uniwersytetu (matko, jakie szanse na uzyskanie grantu na badania mógłby mieć dzisiaj Tomasz z Akwinu?) i nic dziwnego, że tę instytucję niszczy. Z jednej strony ludzie (rodzice, studenci, wreszcie tzw. społeczeństwo) oczekują, że uniwersytety będą takimi turbozawodówkami, tzn. zawodówkami tylko że wypaśniejszymi, z drugiej Wielki Babilon to oczekiwanie spełnia. Już teraz pozyskanie pieniędzy na badania humanistyczne jest trudniejsze niż drzewiej, a doktoranci żywią się korą i szarańczą.

Ujmowanie rzeczywistości w kategorii produkcji i zysków jest niebezpieczne, jeśli pomyślimy, że z wyjątkiem tych, których czeka śmierć nagła a niespodziewana wszyscy będziemy kiedyś nieproduktywni i bezużyteczni, jesteśmy generatorem strat z opóźnionym zapłonem. To, jak wtedy będziemy żyć zależy od tego, jakie społeczeństwo sobie dzisiaj zbudujemy.

A jakie budujemy? Czytam w Nowej Trybunie Opolskiej rozmowę z prof. dr. hab. Zbigniewem Dobrzańskim, kierownikiem Katedry Ochrony Środowiska i Dobrostanu Zwierząt na Uniwersytecie Przyrodniczym we Wrocławiu. Rozmowa sama w sobie ciekawa, bo profesor powołując się na wyniki badań wskazuje na to, że cierpienie zwierzęcia przy uboju rytualnym nie różni się zbytnio od cierpienia przy uboju z ogłuszeniem, zatem wszelkie poczucie wyższości nad żydami czy muzułmanami na sza mięsożerna cywilizacja może sobie w buty wsadzić. Jedna z wypowiedzi fachowca od dobrostanu zwierząt jest jednak szczególnie ciekawa. ,,Ma jej [krowy] nie zabić, bo ją to boli? Takie argumenty to histeria totalna. Z powodu tej histerii wielu ludzi straci pracę''. No ciekawe, nieprawdaż? Zauważmy, według profesora nie mamy tu do czynienia z konfliktem dwóch wartości, z których jedną jest zwierzęce cierpienie a drugą ludzki zysk. Nie, profesor w ogóle nie uznaje cierpienia za argument w dyskusji na temat zysku. To, co wykracza poza kalkulację ekonomiczną, staje się czystą histerią. Ciekawe, czy za jakiś czas, gdy profesor będzie generował straty, również będzie uważał, że poprawa dobrostanu ludzi w Domach Pomocy Społecznej to czysta histeria? Jeśli ówczesne społeczeństwo będzie składało się z ludzi nierozumiejących sensu zajmowania się rzeczami nieprzekładalnymi na natychmiastowy efekt ekonomiczny, nie chciałbym być w jego skórze.