piątek, 8 marca 2013

Марко Вороний - Бондарівна, czyli Wanda, co nie chciała Polaka

W tradycyjnym amatorskim przekładzie wiersz Marka Woronego ,,Bondarówna''. Autor był synem Mikołaja Woronego, znanego poety. jego matka zaś była córką Michała Werbyckiego. Nie jestem pewny, czy nie idzie aby o autora muzyki hymnu Ukrainy, urodzonego na obecnym Podkarpaciu zresztą. Marko razem z ojcem został aresztowany w 1935 roku  i zesłany do łagru na Wyspy Sołowieckie, gdzie ślad po nich zaginął. Za rok śmierci poety przyjmuje się 1937 rok. 

W wierszu poeta nawiązuje do znanej ludowej pieśni, takiego odpowiednika historii o Wandzie. W roli Wandy występuje Bondarówna, w roli Niemca - Mikołaj Potocki, polski magnat, zwany w pieśni Kaniowski Panem. Potocki dał dziewczynie wybór: albo zostanie jego kochanką, albo ją zastrzeli. Dziewczyna wolała zginąć, niż żyć w niewoli. Pieśń znana jest w około 30 wariantach i nawiązuje do historii, która miała wydarzyć się w XVIII wieku. Coś na rzeczy jest, bo o Potockim krążyła też legenda, jakoby próbował zastrzelić woźnicę po tym, jak urwało się koło jego karety, o strzelaniu Potockiego do kobiet i paleniu Żydów żywcem wspomina Pankracy w Nie-Boskiej komedii. Ale też zachowała się historia o jego nawróceniu na grekokatolicyzm i wstąpieniu do monastyru po tym, jak kule ominęły cudownie nieszczęsnego  woźnicę. 

O Bondarównie nie wiemy nic. 

Bondarówna

Oj, nie wiatr to huczy nad dachem
Rwąc się gdzieś hen, w dal siną
Zgraja gawronów, ptak za ptakiem
Nad Bondarówny kracze sośniną

Leż w trumnie, jak leżałaś
Bondarówno, dziewczyno młoda
Od krwi zmętniała, ściemniała
W Dnieprze szerokim woda

Hej, na koń i szable w dłonie,
Tylko wiatr po drogach gwiżdże
W strasznych niebios ciemnej oponie
Przeszła nad ognistym krzyżem

4 komentarze:

  1. Dla nich słowo Polak wyzwala podobne emocje jak u nas Niemiec.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. A jakie u nas wywołuje Niemiec? Konotacje historyczne, zgadzam się, negatywne, ale współcześnie to czy ja wiem? Ze strony ukraińskiej żadnych wstrętów nikt mi nie robił, inna sprawa, ze Ukraińcy czuli na językowe sprawy są, więc mam plusy na wstępie za jaką-taką znajomość mowy, a może i jeszcze większe za niezajomość rosyjskiego:)

      Usuń
    2. a jak byś się czuł w domu czystym oczywistym,gdyby ktoś przy dziecku mówił po niemiecku?

      Usuń
    3. W takiej sytuacji zawsze odśpiewuję Rotę i szczuję Szarikiem.

      Usuń